"Żeby Polska była Polską" w TVP Historia

Program został zrealizowany przez USIA (United States International Communications Agency) we współpracy z Departamentem Obrony USA 30 stycznia 1982 roku. Po wprowadzeniu stanu wojennego, ten dzień administracja prezydenta Ronalda Reagana ustanowiła „Dniem Solidarności z Polską”. Program „Żeby Polska była Polską” był unikatowym przedsięwzięciem i krokiem milowym w historii telewizji. To niezwykłe polityczne show w hollywoodzkim stylu. Przy realizacji tego programu po raz pierwszy w pełni wykorzystano technologiczne możliwości telewizji satelitarnej. Dzięki temu widzowie mogli uczestniczyć w wydarzeniach toczących się na różnych kontynentach – od Australii po Rzym, od Waszyngtonu po Islandię. „To prawdopodobnie największe show w historii telewizji” – mówił Charles Wick – ówczesny dyrektor USIA. Jego premiera odbyła się 31 stycznia 1982 roku. Audycję obejrzało 185 milionów widzów w 50 krajach świata. Wersję audio Głos Ameryki przygotował w 39 wersjach językowych. Audycję emitowały także Radio Wolna Europa, Radio Liberty oraz Radio France. Polscy widzowie dopiero po 30 latach po raz pierwszy będą mogli zobaczyć to unikatowe widowisko, będące zapisem idei i emocji tamtych czasów, „Solidarności” w Polsce i solidarności świata.

Program poprowadził Charlton Heston – zdobywca Oskara, wybitny aktor, działacz społeczny i telewizyjna osobowość. Dzięki kreacjom szekspirowskim, rolom biblijnym a także popularności serialowej podziwiany i lubiany na całym świecie. Reżyserem programu był Martin Passeta, który podobnie jak inni twórcy pracujący przy tym projekcie zrezygnował ze swojego wynagrodzenia, w ten sposób demonstrując wsparcie dla przedsięwzięcia i idei, które program miał przekazać. Zgodnie z uchwałą Kongresu audycja miała Polakom dać poczucie, że „Amerykanie oraz wszystkie wolne narody świata wspierają walkę o możliwość samostanowienia o swoim kraju i swoim losie”.

W programie udział wzięli premierzy i prezydenci 15 krajów świata m.in. Ronald Reagan, Margaret Thatcher, Francois Mitterand. Wszyscy jednym głosem apelowali „Żeby Polska była Polską”. Dzięki przekazowi satelitarnemu widzowie programu uczestniczyć mogli w demonstracjach, które odbywały się w Sydney, Londynie, Rzymie i innych stolicach świata. Związki zawodowe, miliony ludzi na całym świecie na ulicach miast demonstrowało swoje poparcie dla Polski. W programie język polityki i sztuki przenikają się wzajemnie. Frank Sinatra zadedykował Polakom piosenkę "Ever Homeward” („Wolne Serca”), którą po raz jedyny w historii wykonał… po polsku! Kirk Douglas wspomina swoją wizytę w szkole filmowej w Łodzi. Orson Wells, Max von Sydow, Henry Fonda apelują, by „piękno w Polsce nie było poza prawem”. W programie goszczą także Czesław Miłosz, Adam Makowicz, Romuald Spasowski, dla których domem stały się USA, gdyż Polska była dla nich zamknięta. Różne języki, sposoby przekazu – jedna idea sprawiają, że audycja „Żeby Polska była Polską” jest niezwykłym świadectwem tamtych czasów, emocji i idei.

Emisja programu poprzedzona zostanie rozmową z ambasadorem USA w Polsce panem Lee Feinsteinem.

„ Żeby Polska była Polską” w TVP Historia 13 grudnia (wtorek) godz. 20.00.