Priorytety działań w czasie prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej

Niskie zaufanie do zagranicznych zakupów, różny zakres ochrony konsumentów w krajach Unii Europejskiej, brak wiedzy o przepisach obowiązujących w innych państwach – to główne przyczyny zniechęcające konsumentów do kupowania poza granicami kraju.

Na pytanie: Jeśli miałbyś kupić następujące produkty, kupiłbyś je u sprzedawcy z innego państwa członkowskiego UE? większość ankietowanych Polaków odpowiedziała negatywnie. 41 proc. polskich konsumentów wyraziło taką opinię pytanych o zakup narzędzi technologii informacyjnej i komunikacyjnej (np. komputery czy telewizory), a 45 proc. w odniesieniu do sprzętu gospodarstwa domowego – tak wynika z badania Komisji Europejskiej*. Dlatego jednym z priorytetów podczas prezydencji Polski będzie wzmocnienie pozycji słabszych uczestników rynku, zwłaszcza tych kupujących w sieci i poza lokalem przedsiębiorstwa (np. od akwizytora).

1 lipca br. Polska obejmuje przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. Oznacza to m.in., że będzie przewodniczyła pracom Rady UE, reprezentowała Radę przed Komisją Europejską i Parlamentem Europejskim oraz stanie się gospodarzem większości unijnych wydarzeń. Jest to także okazja do przedstawienia priorytetów polityki dotyczącej ochrony słabszych uczestników rynku. W tym zakresie UOKiK planuje przede wszystkim rozpocząć lub kontynuować następujące prace:

    * alternatywne metody rozwiązywania sporów (ADR) – są ważnym elementem systemu ochrony konsumentów budowanego od lat przez Unię Europejską. Jest to tania i skuteczna metoda dochodzenia praw, zdecydowanie krótsza niż postępowanie przed sądem powszechnym. Niestety, spotyka się wciąż z małym zainteresowaniem konsumentów – rezygnujących z egzekwowania praw i przedsiębiorców – niezgadzających się na polubowną formę rozwiązania sporu. Konsumenci muszą mieć gwarancję, że w przypadku problemów z przedsiębiorcą będą mogli skutecznie rozwiązać spór i nie korzystać z często długotrwałej drogi sądowej, a przedsiębiorcy – zgadzając się na taką formę jego rozwiązania –postępować zgodnie z coraz bardziej powszechną społeczną odpowiedzialnością biznesu, która staje się elementem kształtowania przewagi konkurencyjnej. Prezydencja rozpocznie prace dotyczące aktu prawnego w sprawie stosowania alternatywnych mechanizmów rozwiązywania sporów;
    * dyrektywa w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek – jest to rozszerzenie podstawowej ochrony prawnej zagwarantowanej przez dyrektywę z 1990 roku, która jednak obecnie nie odpowiada realiom rynku. 20 lat temu najbardziej popularnym rodzajem wakacji był dwutygodniowy wypoczynek rezerwowany w biurze podróży. Obecnie taka forma ustąpiła miejsca tzw. pakietom dynamicznym – czyli pakietom, które klienci tworzą sami, często on-line. Przykładowo: konsument może na jednej stronie internetowej zarezerwować przelot, potem zostać przekierowany na inną i wybrać miejsce w hotelu, wynająć samochód. Obowiązujące prawo nie gwarantuje skutecznej ochrony. Dlatego konieczne jest zmodernizowanie przepisów dyrektywy, usunięcie luk prawnych, niespójności, uproszenie już istniejących regulacji. Prezydencja będzie dążyć do rozpoczęcia prac na przeglądem tekstu dyrektywy;
    * dyrektywa w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów – prace będą polegać na uproszczeniu i ulepszeniu istniejącego systemu nadzoru rynku tak, aby konsumenci mieli pewność, że kupowane przez nich produkty są bezpieczne niezależnie od kraju pochodzenia. Celem prac jest także zapewnienie skuteczniejszego systemu nadzoru rynku w UE, monitoring wypadków i urazów spowodowanych przez produkty. Nowe rozwiązania umożliwią organom działanie w warunkach coraz szybszego postępu technologicznego, który z jednej strony zapewnia coraz bogatszą ofertę rynkową, a z drugiej – stwarza zagrożenia związane z coraz to nowszymi materiałami czy substancjami użytymi do produkcji towarów;
    * strategia Polityki Konsumenckiej 2014-2020 – rozpoczęcie prac nad nowym dokumentem. Określi on wyzwania UE w zakresie ochrony konsumentów i konieczne zmiany legislacyjne.

W drugiej połowie roku zostanie także formalnie przyjęta dyrektywa o prawach konsumentów – projekt niedawno został przegłosowany w Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów Parlamentu Europejskiego. Przepisy dotyczą umów zawieranych na odległość, czyli np. za pomocą Internetu, i poza lokalem przedsiębiorstwa (np. zakupy od akwizytora). Zakładają m.in. możliwość odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni w każdym kraju UE (w tej chwili tzw. czas na przemyślenie decyzji w zależności od kraju wynosi od 7 do 14 dni – w Polsce 10). Ponadto, zgodnie z projektem, przedsiębiorca nie będzie mógł obciążyć konsumenta dodatkowymi kosztami za użycie karty kredytowej np. w momencie zakupu biletów lotniczych przez Internet.
Poza działaniami legislacyjnymi, Urząd zorganizuje także spotkanie szefów europejskich urzędów antymonopolowych (Warszawa, 5-6 lipca br.) oraz Europejski Dzień Konkurencji i Konsumentów (Poznań, 24-25 listopada br.), podczas którego przypomnimy słabszym uczestnikom rynku, że są głównymi beneficjentami działań podejmowanych przez urzędy antymonopolowe. Celem konferencji będzie podjęcie dyskusji i spojrzenie na problematykę ograniczeń konkurencji i ich wpływu na dobrobyt konsumentów z różnych punktów widzenia – organów antymonopolowych, akademików, przedsiębiorców i organizacji konsumenckich. Zapraszamy także na stronę internetową UOKiK poświęconą działaniom Urzędu w związku z prezydencją Polski w UE.