Małe i średnie firmy obroniły się przed kryzysem

Z badania wynika, że jest kilka czynników, które wpłynęły na to, że firmom udało się obronić przed kryzysem. Po pierwsze, w większym stopniu niż w ostatnich dwóch latach, nastawiły się one na utrzymanie się na rynku. Przybyło firm, których właściciele za cel strategiczny uznawali zapewnienie pracy i dochodów sobie i rodzinie.

Małe i średnie przedsiębiorstwa oceniły, że sytuacja w ich branżach była w 2013 r. gorsza niż w 2012 r. Silniej niż w 2012 r. odczuwały także osłabienie gospodarcze. Jednak więcej z nich niż w 2012 r. uważało, że ich stabilność finansowa nie jest zagrożona.

Najsilniej osłabienie gospodarcze odczuwały firmy budowlane. Generalnie osłabienie gospodarcze musiało negatywnie wpłynąć na popyt na usługi transportowe, a także na handel. Jednak relatywnie dobrze miała się branża informacji i komunikacji oraz firmy z sektora dostaw wody, gospodarowania ściekami i odpadami.

Małe i średnie firmy nie zmieniły swoich modeli biznesowych i strategii konkurowania na rynku. Od trzech lat dominująca grupa firm wskazuje, że czynnikiem najważniejszym dla budowania przez nie pozycji konkurencyjnej na rynku jest jakość produktów i usług. Osłabienie gospodarcze wzmocniło ten kierunek działań przedsiębiorstw. Zmniejszył się odsetek firm, które opierają swój model konkurowania na cenie – z ponad 18 proc. w 2012 r. do 10,4 proc.

Ponadto małe i średnie przedsiębiorstwa czując "na własnej skórze" słabość popytu na rynku krajowym zaczęły bardziej otwierać się na rynki zewnętrzne. Wzrósł odsetek firm, które rozpoczęły w 2013 r. sprzedaż na eksport, co przy nieznacznym, ale jednak spadku odsetka MSP, które kontynuowały sprzedaż na zewnętrzne rynki, dało netto przyrost liczby firm działających poza rynkiem polskim. Co ważniejsze, większy odsetek firm planuje w najbliższych dwóch latach rozpocząć eksport swoich produktów.

Firmy dostrzegły także rynki poza Europą – Chiny, Indie, Brazylię, Meksyk, Indonezję. W 2012 r. tylko 0,1 proc. MSP sprzedawała swoje produkty na te rynki, a w 2013 r. było to już 2,4 proc. Prawie 7 proc. MSP stwierdza, że poważnie przyjrzy się tym rynkom i zbada swoje możliwości wejścia na nie.

Jednocześnie tylko nieznacznie wzrósł odsetek firm, które korzystały i korzystają w 2013 r. z kredytów i pożyczek - ciągle jest to mniej niż 1/3 ogólnej liczby MSP. I to mimo, że przedsiębiorcy oceniają, że poziom stóp procentowych jest zdecydowanie bardziej korzystny, aczkolwiek inne warunki dostępu do kredytów oceniają jako mniej korzystne.

Absolutna większość małych i średnich firm uważa, że porażki w biznesie są jego immanentną cechą. I uznają je za wyzwanie do szukania nowych pomysłów na biznes oraz nowych metod zarządzania tym biznesem.

Większość przedsiębiorców, niezależnie od wielkości firmy, uważa też, że filozofią biznesu powinno być szybkie podejmowanie decyzji gdy widzi się szanse na rozwój. Tylko 25 proc. MSP uważa, że należy poczekać aż inni wezmą pierwsze ryzyka na siebie.

Badanie zostało przygotowane przez PKPP Lewiatan w ramach projektu "Monitoring kondycji sektora MSP w latach 2010-2012" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, a zrealizowane przez CBOS w okresie 26 kwietnia – 1 sierpnia 2013 r. na losowej próbie 1500 MŚP zatrudniających co najmniej 1 pracownika (badanie ankietowe face-to-face).