Centrum Monitoringu Wolności Prasy SDP apeluje, by nie dymisjonować małopolskiej kurator oświaty za słowa o szczepieniach

W piątek rano kurator oświaty w Małopolsce Barbara Nowak była gościem Beaty Lubeckiej w Radiu ZET. Spytana o planowane wprowadzenie obowiązku szczepień na covid-19 dla nauczycieli wyraziła się krytycznie.

- Absolutnie nie zgadzam się z pomysłem, by kogokolwiek do czegokolwiek przymuszać. Zwłaszcza, jeśli mówimy o szczepionkach, których konsekwencje - tego eksperymentu - nie są do końca stwierdzone - powiedziała. - To jest decyzja wolna każdego wolnego człowieka. Tak powinno być - dodała.

Za te słowa na Barbarę Nowak spadła fala krytyki, wielu polityków i publicystów oceniło je jako nieodpowiedzialne i sugerowało, że wobec kurator powinny zostać wyciągnięte konsekwencje dyscyplinarne.

Adam Niedzielski o słowach Barbary Nowak: potępiam takie oznaki braku rozumu

Taką opinię wyraził Adam Niedzielski, pytany o sprawę na konferencji zorganizowanej po tym, jak przyjął trzecią dawkę szczepionki na covid. - Takie osoby nie powinny ponosić odpowiedzialności za edukację - stwierdził minister zdrowia.

- O takich wybrykach słyszymy systematycznie. Od czasu do czasu znajduje się osoba, jeśli można tak powiedzieć, oświecona, która uważa, że potrafi przeciwstawić się swoim nikłym autorytetem całemu światu nauki - dodał Niedzielski. - Potępiam wszystkie takie oznaki braku rozumu i apeluję, żeby mieć pewnego rodzaju wstrzemięźliwość, bo jeżeli ktoś chce się popisać, ktoś chce zaistnieć medialnie, to powinien sobie jednocześnie zdawać sprawę, że bierze na siebie ogromną odpowiedzialność - zaznaczył.

Barbara Nowak: nie powinnam się wypowiadać na temat szczepionki

Do wypowiedzi Barbary Nowak odniósł się także minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek. - Wypowiedź Pani Kurator Barbary Nowak uważam za szkodliwą i absolutnie nie zgadzam się z nią. Niezmiennie zachęcam wszystkich do szczepień - stwierdził.

Minister @CzarnekP: Wypowiedź Pani Kurator Barbary Nowak uważam za szkodliwą i absolutnie nie zgadzam się z nią. Niezmiennie zachęcam wszystkich do szczepień.

— Ministerstwo Edukacji i Nauki (@MEIN_GOV_PL) January 7, 2022

W piątek po południu Barbara Nowak przyznała na Twitterze, że jej słowa były nierozważne.

- Przyznaję, że  mając wykształcenie historyczne, a nie medyczne, nie powinnam się wypowiadać na temat szczepionki. Zapewniam, że w Małopolsce uczniowie i  nauczyciele są bezpieczni, bo realizowane są cele polityki państwa polskiego - napisała.

Przyznaję, że mając wykształcenie historyczne, a nie medyczne, nie powinnam się wypowiadać na temat szczepionki. Zapewniam, że w Małopolsce uczniowie i nauczyciele są bezpieczni, bo realizowane są cele polityki państwa polskiego.

— Barbara Nowak (@Br_Nowak) January 7, 2022

CMWP przeciw dymisji Barbary Nowak

W niedzielę wieczorem Centrum Monitoringu Wolności Prasy działające przy Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich w oświadczeniu stwierdziło, że „z najwyższym niepokojem przyjmuje żądania dymisji kurator oświaty w Małopolsce Barbary Nowak w związku z jej wypowiedziami na temat szczepień przeciwko COVID-19 udzielonymi w wywiadzie radiowym i apeluje do osób odpowiedzialnych o nie podejmowanie tego typu postępowania”.

- Byłoby ono naruszaniem zasady wolności słowa demokratycznego państwa i naruszeniem prawa każdego obywatela Polski do swobody wypowiedzi, jakie gwarantuje polska Konstytucja i inne akty prawne - uważa organizacja.

Podkreśliła, że „w udzielanych dziennikarzom wywiadach każdy ma prawo przedstawiać swój osobisty punkt widzenia, a specyfika rozmowy emitowanej na żywo czyli w czasie rzeczywistym sprawia, iż wypowiedzi te mogą charakteryzować się większą spontanicznością i nie zawsze zamierzoną przez autora ich wymową”.

- W związku z tym kara w postaci pozbawienia pracy w konsekwencji słów  wypowiedzianych w środkach masowego komunikowania byłaby działaniem całkowicie nieadekwatnym w stosunku do popełnionego czynu, jakim jest jak w tym wypadku wypowiedź w radiu, szczególnie w sytuacji, gdy wypowiedź ta dotyczy osobistych poglądów osoby, która udziela wywiadu - napisano w oświadczeniu.

Ryzyko autocenzury, efektu mrożącego

Według CMWP wyciąganie konsekwencji dyscyplinarnych wobec Barbary Nowak „może prowadzić do uruchomienia i upowszechnienia w komunikowaniu masowym mechanizmu autocenzury, czyli samoograniczania się innych osób i nie podejmowania przez nich trudnych i kontrowersyjnych tematów społecznych, jakimi np. są problemy związane z potencjalnym obowiązkiem powszechnych szczepień przeciwko COVID-19 oraz ich skutkami społecznymi”.

- W oczywisty sposób niszczyłoby to zasadę wolności słowa i prowadziłoby do ograniczenia swobód obywatelskich. Jest to tzw. efekt mrożący (ang. chilling effect), wielokrotnie opisywany zarówno na gruncie prawa polskiego, jak i innych krajów jako działanie przeciwko wolności słowa i wypowiedzi - zaznaczyła organizacja.

Nowa wiadomość - Apel CMWP SDP o pozostawienie na stanowisku kurator oświaty Barbary Nowak - została opublikowana na stronie CENTRUM MONITORINGU WOLNOŚCI PRASY - https://t.co/qyttPQQu6Q pic.twitter.com/WgzS9i9wxX

— Centrum Monitoringu Wolności Prasy SDP (@cmwp_sdp) January 9, 2022

Przypomniała, że wolność słowa i prasy jest chroniona zarówno przez prawo polskie, jak i międzynarodowe.

- Zgodnie z art. 10 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, każdy ma prawo do swobody wypowiedzi, które obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Jak wielokrotnie podkreślał Europejski Trybunał Praw Człowieka, swoboda wypowiedzi jest jednym z filarów demokratycznego społeczeństwa, a bez wolnej prasy społeczeństwo demokratyczne nie istnieje - podkreśliło Centrum Monitoringu Wolności Prasy.

Rzeczniczka i szef klubu PiS: nie będzie dymisji Barbary Nowak

Nie będzie dymisji małopolskiej kurator oświaty Barbary Nowak; niefortunnie się wypowiedziała na temat szczepień, ale uważamy, że to nie jest powód do odwołania - podkreślił w poniedziałek przed południem Ryszard Terlecki, wicemarszałek Sejmu i szef klubu PiS .

"Nie będzie dymisji" - oświadczył wiceszef klubu PiS Ryszard Terlecki. "Rzeczywiście, pani kurator niefortunnie się wypowiedziała, ale uważamy, że to nie jest powód do odwołania" - dodał.

Rzeczniczka PiS Anita Czerwińska wskazała, że małopolska kurator oświaty wycofała się ze swoich słów. "Zostało to też ocenione przez pana ministra i sprawa jest zamknięta" - dodała.