Karty płatnicze stymulują wzrost gospodarczy

Badania polskich ekonomistów dowodzą wyraźnej korelacji pomiędzy upowszechnieniem kart płatniczych Visa i transakcji elektronicznych a rozwojem gospodarczym kraju. Badanie zespołu pod kierunkiem Janusza Jankowiaka, Głównego Ekonomisty BRE Banku potwierdza wnioski z wcześniejszych badań na świecie, które wskazywały na korzyści płynące dla gospodarki z używania kart płatniczych. W badaniu dotyczącym gospodarki polskiej stwierdzono znaczący wpływ transakcji elektronicznych kartami Visa zarówno na wzrost konsumpcji, jak i paradoksalnie - oszczędności, co przekłada się w efekcie na wzrost inwestycji. Czynniki te prowadzą z kolei do wzrostu PKB. W badaniu obejmującym lata 1996-2004 wykazano, że wzrost wartości transakcji obsługiwanych kartami Visa o 10% wpływa w długim okresie czasu na wzrost nominalnego Produktu Krajowego Brutto o co najmniej 0,7%.

"Przy znaczącej już skali obrotów Visa w Polsce, przekraczających 20 mld Euro rocznie istotnym staje się zbadanie wpływu transakcji elektronicznych na gospodarkę kraju" - stwierdziła Małgorzata O'Shaughnessy, dyrektor generalna Visa Europe w Polsce. "Badanie polskich ekonomistów nie tylko potwierdza naszą tezę, iż karty stymulują wzrost gospodarczy, lecz również pozwala prognozować, iż przy utrzymującej się wysokiej dynamice rocznego wzrostu wartości transakcji na karty Visa skala pozytywnego oddziaływania płatności elektronicznych a tym samym kart płatniczych na polską gospodarkę będzie dalej szybko wzrastać" - dodała Małgorzata O'Shaughnessy.

Lata 1996-2004 będące przedmiotem analizy to okres upowszechniania w Polsce na masową skalę kart Visa, których liczba wzrosła z 360 tys. w 1997 r. do ponad 10 mln w połowie 2004 r. Roczna wartość transakcji kartami Visa zwiększyła się z 382 mln dolarów w 1997 r. do 9,2 mld dolarów w 2000 r.
i 25,3 mld dolarów (20,7 mld Euro) w ciągu 12 miesięcy kończących się we wrześniu 2004 r.

"W badaniu dotyczącym Polski udało się nam wykazać, że upowszechnienie stosowania kart Visa wpływa dodatnio na różne kategorie makroekonomiczne - jednocześnie na konsumpcję i oszczędności, dalej na inwestycje i pośrednio na PKB" - stwierdził Janusz Jankowiak, Główny Ekonomista BRE Bank. Badanie opierało się na danych organizacji Visa oraz danych GUS obejmujących okres od I kwartału 1996 r. do II kwartału 2004 r.

Wpływ kart płatniczych na zmienne makroekonomiczne dokonuje się dzięki szybszemu obiegowi pieniądza. Dzięki kartom czas pozostawania pieniądza poza systemem bankowym w postaci gotówki skraca się, przy czym ma to miejsce zarówno przy płatnościach, jak i używaniu karty do wypłat gotówki
z bankomatu.

Pierwszą analizowaną kwestią był wpływ kart na konsumpcję, gdzie wykazano, że na przestrzeni trzech lat wzrost wartości obsługiwanych kartami Visa transakcji o 1% przełoży się na 1,4% wzrost nominalnej konsumpcji. Osoby posługujące się kartami łatwiej decydują się na dokonanie zakupu, przy czym gdyby nie posługiwanie się kartą do części zakupów w ogóle by nie doszło. Dodatkowo, karty ograniczają potrzebę utrzymywania przez gospodarstwa domowe czy firmy pieniądza gotówkowego, który dzięki temu dłużej pozostaje w dyspozycji banków-emitentów kart i może być wykorzystywany do udzielania kredytów m.in. konsumpcyjnych.

Karty płatnicze zwiększają atrakcyjność rachunków bankowych dla ludności zachęcając do ich zakładania i korzystania z systemu bankowego. Posiadanie karty pozwala na pozostawienie gotówki w banku i w ten sposób upowszechnienie płatności kartowych przyczynia się do wzrostu poziomu oszczędności. Zgodnie z przeprowadzonym badaniem 10% wzrostu wartości transakcji elektronicznych zawartych kartami Visa zwiększa w tym samym kwartale sumę oszczędności w systemie bankowym o 0,7%. Eekt ten narasta i po trzech kwartałach oszczędności rosną łącznie o 2,5%.

Zatrzymywanie pieniądza w systemie bankowym umożliwia także zwiększanie akcji kredytowej przeznaczonej na inwestycje. Badanie wykazało, że wzrost wartości transakcji zawartych przy udziale kart płatniczych Visa o 10% przekłada się na 0,8% wyższą wartość inwestycji. Z czasem siła reakcji znacząco rośnie tak, że po trzech latach można mówić o 2,2% wzroście inwestycji. Zdaniem ekonomistów z zespołu Janusza Jankowiaka owa względnie silna, acz opóźniona, reakcja inwestycji na wzrost wartości transakcji obsługiwanych kartami płatniczymi Visa może być wytłumaczona koniecznym odstępem czasowym między momentem, w którym staje się możliwe wygospodarowanie środków przez instytucję - emitenta kart, a ich zastosowaniem przez kredytobiorcę - inwestora.

Wykorzystując oszacowania elastyczności inwestycji i konsumpcji względem wartości transakcji obsługiwanych za pomocą kart Visa ekonomiści wyznaczyli analogicznie elastyczność dla PKB rzędu 0,07. Oznacza to, że 10% wzrost wartości obsługiwanych przez karty Visa transakcji wpływa
w długim okresie na co najmniej 0,7% wzrost nominalnego produktu krajowego brutto.

Wpływ, jaki wywiera na gospodarkę upowszechnianie transakcji elektronicznych badał na zlecenie organizacji Visa również instytut Global Insight, zajmujący się prognozowaniem opartym o badania ekonometryczne i budowaniem modeli przebiegu procesów gospodarczych. W raporcie "The Impact of Electronic Payments on Economic Growth" instytut ten wykazał znaczący wpływ transakcji elektronicznych na wzrost konsumpcji oraz PKB.