2021 rok rekordowy pod względem fake newsów

W 2021 roku analitykom Demagoga udało się zweryfikować łącznie 608 wypowiedzi polityków i osób publicznych. Okazuje się, że wypowiedzi nieprawdziwych (135 fałszów i 144 manipulacji – 45,88 proc.) było więcej niż prawdziwych (277 – 45,55 proc.). „Taka sytuacja zdarza się na naszym portalu po raz pierwszy” - przyznaje Małgorzata Kilian, prezes Stowarzyszenia.

Czytaj też: Stowarzyszenie Demagog ostrzega przed fałszywym ruchem w internecie w kampanii “Nie bądź botem. Włącz myślenie!”

Chociaż różnica wydaje się niewielka, to widać wyraźną tendencję wpływającą na pogorszenie się prawdomówności polityków i spadek poziomu debaty publicznej w Polsce. Odsetek prawdziwych wypowiedzi w 2021 roku był bowiem niższy aż o 11 punktów procentowych w porównaniu z rokiem poprzednim (spadek z 57 proc. do 46 proc.).

Co ciekawe, udział wypowiedzi fałszywych pozostaje na niezmiennym poziomie 22 proc. Wzrósł jednak znacząco (o połowę) odsetek wypowiedzi ocenionych na manipulacje, z poziomu 16 proc. do 24 proc. Niemal dwukrotnie (z poziomu 5 proc. do 9 proc.) wzrósł także udział wypowiedzi nieweryfikowalnych.

Demagog.org nie usunął tekstów zarzucających Rymanowskiemu powielanie fake newsów o szczepionkach

Warto zaznaczyć, że wypowiedź uznana za manipulację według metodologii Demagoga, bardzo często może być nawet gorsza niż fałsz, gdyż, jak można przeczytać na portalu, „manipulacja stanowi połączenie informacji prawdziwych z nieprawdziwymi lub zawiera informacje noszące znamiona celowego wprowadzenia w błąd”. W przypadku fałszu nie znamy intencjonalności polityka i nie wiemy, czy celowo kłamał, czy się pomylił.

Najwięcej fake newsów o koronawirusie

W 2021 roku Demagog obalił również 562 fake newsy, co stanowi o 263 więcej (88 proc.) niż w 2020 roku. Tematycznie, w gronie najczęściej weryfikowanych fałszywych informacji, najpopularniejsze były fake newsy dotyczące koronawirusa. „Pomimo rozpoczęcia się pandemii w 2020 roku tematyka COVID-19 i wszelkich mitów oraz powielanych fałszywych informacji jej dotyczących nie ustawała w roku bieżącym, a wręcz nasilała się wraz z wprowadzeniem szczepień przeciwko koronawirusowi” - dodaje Paweł Terpiłowski, redaktor naczelny portalu.

Pełne podsumowanie 2021 roku można znaleźć na stronie Demagoga, gdzie fact-checkerzy wskazują także najpopularniejszego fake newsa, fact-check wypowiedzi polityka, którym okazały się słowa Leszka Millera na temat Tadeusza Rydzyka oraz projekty i współprace, które rozwijają w celu przeciwdziałania dezinformacji.

Stowarzyszenie Demagog jest pierwszą w Polsce organizacją fact-checkingową. Jego misją jest walka z fałszywymi informacjami i dezinformacją oraz dostarczanie obywatelom rzetelnych, bezstronnych i sprawdzonych informacji. Poprzez edukację społeczeństwa organizacja chce podnosić jakość debaty publicznej w Polsce i promować najwyższe standardy, tak aby decyzje podejmowane przez obywateli były świadome i oparte na faktach. Prowadzi także warsztaty oraz realizuje projekty edukacyjne skierowane dla młodzieży, np. Akademia Fact-Checkingu.