Rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o prokuraturze

Rząd chce, by ustawa zaczęła obowiązywać od początku 2010 roku, jednak prezydent już wcześniej zapowiedział jej zawetowanie.

Nowe przepisy przewidują, że urząd Prokuratora Generalnego zostanie wyodrębniony ze struktury Ministerstwa Sprawiedliwości.

"Takie rozwiązanie zapewni wzmocnienie niezależności i autonomii prokuratora generalnego i pozostałych prokuratorów od innych organów władzy publicznej. Zgodnie z projektem, prokurator generalny będzie powoływany na 6-letnią kadencję przez prezydenta RP na wniosek ministra sprawiedliwości" - napisano w komunikacie CIR.

Zdaniem rządu, dodatkowym zabezpieczeniem niezależności prokuratora generalnego od czynników politycznych będzie zakaz powtórzenia kadencji. Ponadto prokurator generalny nie będzie mógł należeć do partii politycznej, związku zawodowego, ani prowadzić działalności publicznej kolidującej z urzędem.

"Wprowadzono ponadto przepis, na mocy którego prokurator generalny będzie mógł przejść w stan spoczynku bezpośrednio po upływie kadencji, niezależnie od osiągniętego wieku i stażu na stanowisku prokuratorskim lub sędziowskim" - czytamy w komunikacie.

CIR wyjaśnia także, że w projekcie nowelizacji przewidziano rozwiązania umożliwiające skuteczne rozliczenie prokuratora generalnego z całokształtu wykonywanych przez niego z zadań. Będzie on mógł być odwoływany przez Sejm większością 2/3 głosów w przypadku m. in. odrzucenia jego corocznego sprawozdania z działalności przez premiera lub sprzeniewierzeniu się złożonemu ślubowaniu.

"Ponadto premier będzie mógł w dowolnym momencie zażądać od prokuratora generalnego informacji na temat związany ze strzeżeniem praworządności i ściganiem przestępstw. Będzie też mieć prawo wystąpić do prezydenta RP o odwołanie prokuratora generalnego, gdy stanie się on trwale niezdolny do pełnienia obowiązków" - czytamy dalej.

CIR informuje, że po nowelizacji ustawy Prokuratura Generalna zastąpi dotychczasową Prokuraturę Krajową, a istniejące dotąd wydziały zamiejscowe Biura ds. Przestępczości Zorganizowanej zostaną przekształcone w wydziały ds. przestępczości zorganizowanej i korupcji przy prokuraturach apelacyjnych.

"Zgodnie z projektem, wszystkie decyzje w jednostkowych sprawach prokurator prowadzący lub nadzorujący postępowanie będzie podejmował samodzielnie. Polecenia wydawane przez przełożonych prokuratorów będą dotyczyć sposobu postępowania, spraw organizacyjno-porządkowych, nie będą mogły natomiast ingerować w czynności procesowe, takie jak sposób zakończenia danego postępowania" - podkreśla komunikat.

Nowością jest wprowadzenie kadencyjności na stanowiskach prokuratorów apelacyjnych (kadencja 6-letnia), okręgowych (kadencja 6-letnia) i rejonowych (kadencja 4-letnia) oraz ich zastępców. Prokuratorzy ci (z wyjątkiem prokuratorów rejonowych i ich zastępców), nie będą mogli być powołani na tę samą funkcję bezpośrednio po zakończeniu kadencji.

Ustawa według założeń rządu ma zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2010 r.

Problemem może okazać się jednak sprzeciw prezydenta Lecha Kaczyńskiego, który zapowiedział, że zawetuje ustawę oddzielająca funkcję prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości nawet w sytuacji, kiedy będzie "miał stuprocentową pewność, że zostanie ono odrzucone". W opinii prezydenta, przy obecnym zakresie kompetencji prokuratury w Polsce, pozbawienie rządu bardzo istotnego wpływu na ten organ spowoduje, że Rada Ministrów nie będzie mogła wykonywać konstytucyjnego obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i porządku publicznego.

Do odrzucenia przez Sejm prezydenckiego weta potrzebne jest 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, czyli 276 posłów. Istnieje duża szansa, że weto uda się odrzucić, ponieważ poza koalicyjnymi Platformą Obywatelską (PO) i Polskim Stronnictwem Ludowym (PSL), także szeroko pojęta lewica jest za rozdzieleniem funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości. Największy klub lewicowy - SLD - złożył nawet w tej sprawie swój projekt ustawy, a jego liderzy od dawna zapowiadają głosowanie za odrzuceniem weta.